Herriko bihotza, alde zaharra alegia, tiki bezain dotorea da, apaina, eta Erdi Aroko gauza ederrak daduzka, uste ez den heinean ere esateko, orduko jauretxeetako hormetan, ateetan, aitzinalde sendoetan, eta kalean bertan ipini diren eskulturak ere hor, gaur egungo antzearen erakusgarri. Honegatik guztionegatik Eusko Jaurlaritzak Monumentu-multzo historiko-artistiko izendatu zuen, izan ere badira 40taz mazmarro edo armarri itzel, hainbat dorretxe eta halakoetan!
Ortiz de Molinillo deritzon dorrea jauretxe ernazentista da bat, XVI. mendeko Ama Agustindarren Komentua beste bat; herriko lehen udaletxea izan zen eraikina, XVII.ekoa, XIX.eko udaletxe zaharra, besteak beste, hiribildu honi edertasun berezia emaiten diotenak.
Aipagarriak ere, era bertsuan, Jasokundeko Andere Mariaren elizako arkupeetan herriko antzegile batzuek eginiko margo-lanak, garaian garaikoak eta hauek gure garai honetakoak, koloretsuak “akats”-ez beteak: Mikel Deunaren ondoan garagardo-botilaxka edo Maria Madalena eskuan kondoia dadukala. Beren antzea udaletxe zaharreko horma-irudian taxutu duten berak.
Kanpo aldean, altzairuzko izar batek sargua apaintzen du, egilea herrian bizi den artista bat, Xabier Santxotena, duela hainbat hamarraldi Artziniegan finkatu zen nafar bat.
