fbpx

OROIMENEZ GIDATURIK GOZARTZEKO BIDE BAT

1
Amamengandik bilobengana bilobengana

Artziniegako Etnografia Museoa

EZIN
BESTE
KOAK

Nolako zen bisitza?

Atzoko bizitza Artziniegan egunik egun bizirik dago, Artea Elkartean jarduten duten herrikideen eskuzabaltasun eta ahaleginari esker. 1977an gazte talde batek antzinako gauzen erakusketa antolatu zuen. Orduko arrakastaren ondorioz, gaur egun eraikin historiko batean dagoen erakusketa zabala eta askotarikoa dugu, 1.700 metro karratutan hamazazpi geletan banatua. Erakusketan, eskualdeko bizilagunen biziera zaharra, bai kalean bai baserrietan, nolakoa zen ikus daiteke.

Gizakia beti helburu, Museoak beheko aldean landa-bizimoldea darakusa, hots, baserrikoa, bizitoki eta lantoki zen heinean. Lehenengo estaian, kaleko bizimodu zaharra ikusgai, eta hor, eskola, denda, botika, antzinan ziren bezala.

Argazkiok Artea Elkarteak eta Etnografia Museoak utzitakoak dira.

Artziniega | Pueblos de Álava, de abuelas a nietas y nietos

Sukaldea eta etxea

Etxeko biziera egiten zen tokia, suetea, alegia. Hor orduan “ekonomiko” edo “txapa” esaten zioten su-tokia, jakirik gozoenak prestatzen ziren supazter txokoa, arazo guztien  hiztoki eta erabaki-gune, halaber. Amak eta amamak nagusi eta buruzagi ziren lekua, orduan, bertan sukaldatu, garbitu, ikuzi,   adabatu, lehortu… edo soroan bildutako uzta aletu egiten baitzuten, sutondo gozoan. 

Soinekoak

Ardien ilea, artilea hari bihurtzeko lan nekagarrietatik hasi eta azkenengo lisatzeraino, soinekoa beti etxean, basetxe izan nahiz kale-etxe izan, egin izan da herri xeheotan. Ehundu behar zen, oihaldu, eta jostunen lana ez ezik emakumezko ia guztien lana ere zen, beraz etxeetan beti gorua zegoen, artilea irun, astalkatu, harilkatu eta josi ahal izaiteko. 

Uzta

Ereitea ez zegoen beti luginaren esku, nekazariak ortziari begiratu behar zion, eta lurraren aroari, lurrak uzta ona, oparoa, emanen bazuen. Honegatixe zeruari begira eta otoitz, zein euri zein eguzki eske. Gero goldatu, erein, moztu, eultzitu… eta errotara eroan, eho zezan, ogia egiteko artirina edo galirina egitearren.

Eskola

Leku zabal batean antzinako eskola zelakoa zen darakusa, zurezko aulki-mahaixka edo pupitreekin, tintontziak eta guzti, kaligrafia polit-landuaz idatzitako koadernoak… Eskola ikastokia zen bizitokia ere zen neurrian, eta hor zori hobekoek bizimolde hobe baterako bidean gora egiteko aukera zuten, hala nahi, behintzat. 

Denda-taberna

Antzinako txiriboga halakoa zen: salmahai luzexka zur onez egina, bezeroek, beti gizonezko, euren edalontziak-eta ipinteko; txiriboginak, batzuetan emakumezko, beste hainbat gauza arrunt edo bitxi eskaintzen eta saltzen zituen bitartean. Eta tabernan ohikoa zen zarata, ardaila, zalaparta haren barruan, dendan garbikariak, janariak, lanabesak eta besterik asko erosten ziren.

Botika

Behialako herri txikir haietan beste toki berezi bat botika zen, hots, osagaitegia. Eskaintza, ordurako oso zabala ohi zuen, sendagaiak eta ikertokia, orduan ezbehar, gaisotasun edo antzeko zoritxarra zuenarentzat esperantza-leku. 

Museo bizia

Iraganak bizia berrartzen du, noiz eta iraileko lehen igandean Antzinako Azoka ospatzen denean; beronetan herritarrek Erdi Aroko Artziniega irudiztatzen dute, orduko soinekoz, lanbidez, eta giroz.

Artziniegako Etnografia Museoa

Gainera, aurkituko...

01

Herriak

Ezagutu eta bisitatu behar dituzun Arabako herriak

03

Amamengandik bilobengana bilobengana

Leheneko oroitzapenak norberaren baitan

04

Biodibertsitatea

Xabier Ramos-en argazkien bidez

05

Kronikariak

Oroitzapenen zaindariak