Orain dela 500 urte baino gehiago, urteroko uztailaren 4 guztietan, El Barte esaten dioten artirinazko ogi erraldoia bedeinkatzen eta jaten da.
Suziri bat iraitzi ondorean, auzotarrak oinez Tours-ko Martin Deunaren baseliza txikirrera hurbiltzen dira, ondoan dagoen Hermua herrira, kilometro batera.
Txistua joiten da, aurreskua dantzatzen da “gurea den bezain zaharra”, izen zerrenda aztertzen da, eta Marrin Deunaren irudia aurrean dagoela meza opatzen da.
Ekandu honen jatorria hauxe izan zitekeen: izurrite batean Hermuak Larreari lagun ziezaion; esker onez San Martinen irudia Hermuko baselizara eroan izan zedin, eta ordainetan urteroko ikustaldia.
Beste bertsio bat ere badago, XVI.ean larreak eta urak auzitan, eta ebazpenak Larreari “bolo-jokoa eta dantza” egiteko eskubidea eman zion, Hermuan urteroko uztailaren 4etan, eta egin ezean Armutegi mendiko larre-eskubideak galduko zituen.
